Gıda Güvenliği Nedir?

Özellikle son zamanlarda sıkça bahsedilen bir konu... Gıda Güvenliği. Peki, Gıda Güvenliği Nedir? Bu konu hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? Evet, öğrendikçe ufkunuzu geliştirecek bir makale ile yakınınızdayız.

Gıda güvenliği, yalnızca gıda üreticilerinin değil; tüketiciden işletmeciye, market çalışanından ev aşçısına kadar herkesin sorumluluğudur. Çünkü güvenli olmayan bir gıda, sağlıklı görünen bir tabaktan bile ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu yazıda, bir Gıda Danışmanı perspektifiyle gıda güvenliğini 4 temel başlıkta kolayca anlaşılır şekilde aktarmak isterim.

Gıda Güvenliği Nedir ve Neden Hayati Öneme Sahiptir?

Gıda güvenliği, tükettiğimiz gıdaların mikrobiyolojik, kimyasal ve fiziksel tehlikelerden arındırılmış olması anlamına gelir. Yani bir gıdanın temiz görünmesi veya güzel kokması onun güvenli olduğu anlamına gelmez.

Son yıllarda artan vakalar, özellikle hijyen eksikliği, yanlış sıcaklıkta saklama, çapraz bulaşma gibi konularda toplumun hâlâ bilgiye ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl yaklaşık 600 milyon kişi gıda kaynaklı hastalıklar nedeniyle sağlık sorunu yaşamaktadır. Bu sayı ciddiye alınması gereken bir rakam! Bu da gıda güvenliğinin yalnızca profesyonellerin değil; herkesin dikkat etmesi gereken bir konu olduğunu kanıtlar.

Evde En Çok Yapılan Gıda Güvenliği Hataları

Gıda zehirlenmelerinin önemli bir kısmı restoranlardan değil, evlerde yapılan basit hatalardan kaynaklanır. En sık rastlananlar:

• Çapraz bulaşma

Çiğ tavukla temas eden bir bıçağın yıkanmadan salatada kullanılması gibi durumlar bakterilerin tek bir hareketle yayılmasına neden olur.

• Yanlış saklama sıcaklıkları

Gıdaların “tehlikeli sıcaklık bölgesi” olan 5°C – 60°C arasında uzun süre kalması, bakterilerin hızla çoğalmasına neden olur.

• Gereğinden uzun oda sıcaklığında bekletme

Örneğin pişmiş yemeklerin 2 saatten fazla oda sıcaklığında bırakılması risklidir.

• Donmuş gıdayı yanlış çözdürme

Tezgâh üzerinde çözdürme en riskli yöntemdir; çünkü gıdanın dış yüzeyi oda sıcaklığına çıkarken iç kısmı hâlâ buzlu kalır ve bakteriler çoğalır.

İşletmelerde Gıda Güvenliği: Kritik Uygulamalar

Gıda işletmelerinde hataların maliyeti çok daha yüksektir. Hem halk sağlığını hem işletmenin marka değerini etkiler. Bu nedenle işletmelerin uyması gereken kritik uygulamalar şunlardır:

• HACCP sisteminin kurulması

HACCP, risklerin bilimsel olarak belirlendiği ve kontrol noktalarının sürekli izlendiği en etkili güvenlik sistemidir. SHCONSULTING olarak bizlerin analizlerinde de HACCP’in yanlış kurulması işletmelerde sık görülen hatalardan biridir.

• Personel hijyeni ve eğitimi

Eğitimsiz personel en büyük risktir. Eller doğru yıkanmadığında veya eldiven hatalı kullanıldığında tüm mutfağın hijyeni bozulabilir.

• Sıcaklık takibi

Dolap termometrelerinin çalışır olması, pişirme sıcaklıklarının kayıt altına alınması ve sıcak-hızlı soğutma yöntemlerinin uygulanması şarttır.

• İzlenebilirlik

Her gıdanın kaynağı, üretim tarihi ve saklama süresi kayıt altına alınmalıdır. Olası bir sorun durumunda hangi ürünlerin geri çekileceği hızla belirlenmelidir.

Profesyonel işletmelerde gıda güvenliğinin sağlanması, yalnızca denetim sırasında değil, her an uygulanması gereken sistemli bir çalışmadır.

Tüketici Olarak Güvenli Gıdayı Nasıl Anlarız?

Gıda mühendisi olmayan bir tüketici bile birkaç basit kontrolle güvenliği büyük ölçüde değerlendirebilir:

• Ambalaj kontrolü

Şişmiş paketler, sızdıran kaplar ve etiketi olmayan ürünler risk taşır.

• Tarih kontrolü

“Son tüketim tarihi” ile “tavsiye edilen tüketim tarihi” karıştırılmamalıdır. Bunlar farklı kavramlardır.

• Koku ve görünüm

Her zaman yeterli olmasa da kötü koku, ekşime, renk değişimi risk göstergesidir.

• Satın alma noktası tercihi

Açıkta satılan, güneş altında bekleyen gıdalar en riskli olanlardır. shconsulting.tr’de yer verilen dış ortam satışlarına ilişkin örnekler ve yapılan analizler bu konuda iyi bir rehber sunmaktadır.

• Sokak lezzetlerinde dikkat

Sokakta satılan sıcak yemeklerin sürekli sıcak tutulup tutulmadığı, satıcının hijyen koşulları ve kullanılan su, ciddi önem taşır.

Bilinçli bir tüketici olmak, gıda güvenliğinin toplum genelindeki etkisini doğrudan iyileştirir.

Gıda güvenliği hem evde hem işletmelerde dikkat edilmesi gereken, hayat kurtaran bir konudur. Basit görünen bir ihmal bile ciddi sonuçlar doğurabilir. Bir Gıda Danışmanı gözüyle söylemek gerekirse; hijyen, sıcaklık kontrolü, çapraz bulaşmanın önlenmesi ve eğitim, sürdürülebilir gıda güvenliğinin temelidir.

Beğenerek okuduğunuzu umuyoruz.

@shconsulting

Kaynaklar

1. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – Food Safety Reports

2. FDA – Safe Food Handling Guidelines

3. Codex Alimentarius – General Principles of Food Hygiene

4. SH Consulting – Gıda güvenliği, HACCP, hijyen uygulamaları üzerine yayınlanan teknik analizler

5. EFSA – Foodborne Illness Trends and Risk Assessments